Ülkemizde hemen hemen her yerde rahatlıkla yetişebilen ve salatalarımızın vazgeçilmezi olan bir bitkidir tere otu (Lepidium sativum). Bugün bol bol bahsedeceğiz kendisinden. Özellikleri, nasıl bir bitki olduğu, nerelerde yetiştiği, nasıl kullanıldığı, faydaları ve yetiştirilmesi gibi konularına değineceğiz. Gelin şimdi bu bitkiyi daha yakından tanımaya başlayalım.
Halk arasında ‘habbürreşad’ ve ‘hurf’ isimleriyle de bilinen tere; Brassicaceae yani turpgiller familyasının bir üyesidir. Tek yıllık otsu bir bitki olup; hardal, zarife otu, yenidünya çiçeği ve sarımsak otu bitkileri ile aynı ailede yer alır. Dünya üzerinde 90 kadar çeşidi mevcuttur. Öne çıkan çeşitleri arasında kış teresi, su teresi ve çayır teresi yer alır. Boyu iki metreye kadar çıkabilir. Olgunlaştığında beyaz ve açık pembe renkli çiçekleri açmaya başlar. Tadı hafif acımsı olsa bile, vitamin ve mineral bakımından oldukça zengindir. Bu nedenle de halk arasında eski zamanlardan beri tıbbi amaçlı olarak kullanılır.
Terenin anavatanı Asya’dır. Ülkemizde ise Anadolu coğrafyasının hemen hemen her yerinde kolaylıkla yetişir. Özellikle Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde ticari boyutlarda üretilmektedir. Çünkü kış mevsiminin ılık geçtiği bu bölgelerde yıl boyunca üretimi yapılabilir.
Gelelim terenin nasıl tüketilebileceğine. Keskin bir tadı olan bitkinin taze yaprakları salatalarda kullanılır. Protein ve folik asit deposu olan tohumları da tüketilebilir fakat sade olarak tüketilmesi önerilmez. Bir kase yoğurdun içine katılarak tüketmek mümkündür. Bu sayede keskin ve acımsı tadı hafiflemiş olacaktır. Bunun yanında kaynatılarak suyu da içilebilir terenin.
Tere Otu Faydaları
Terenin içerisinde bol miktarda demir minerali bulunur. Bu sayede de günümüzde birçok kişide görülen demir eksikliği hastalığına çok iyi gelir. Bildiğimiz gibi demir eksikliği anemisi yaşayanlarda halsizlik ve yorgunluk da görülür. Tere tüketilerek bu soruna da çözüm bulunabilir.
- Ciğerlerimizin dostudur tere otu. Hem karaciğer hem akciğer için faydalıdır. Tahribatları iyileştirmeye yardım eder.
- İyi bir toksin atıcıdır. Vücuttaki zararlı maddelerin dışarı atılmasını sağlar.
- Yapılan araştırmalar sonucunda tere bitkisinin kansere karşı önleyici özelliğinin olduğu saptanmıştır.
- İyi bir idrar söktürücüdür tere otu. Sık idrara çıkararak, zararlı maddelerin atılmasını sağlar. Aynı zamanda da idrar yolları enfeksiyonlarının tedavisine iyi gelir. Bunun dışında böbrek sağlığını korumaya yardımcı olur. Böbreklerde taş oluşmasına izin vermediği gibi bağırsak kurtlarının dökülmesine de yardımcı olabilir.
- Kan basıncını düşürücü etkisi vardır.
- Kalp ve damar sağlığı için faydalıdır. Damar sertliğine karşı korucudur.
- Bayanlarda regl döneminin düzene girmesini sağlar. Hem ağrıyı azaltır, hem de bu dönemde görülen sinirlilik ve gerginlik için birebirdir.
- Yeni doğum yapmış olan bayanlar için bebeklerinin beslenmesi ve dolayısıyla da süt miktarı çok önemlidir. İşte burada yine tere bitkisi devreye giriyor. Çünkü tere, süt miktarını ve verimini önemli ölçüde artırır. Bu nedenle annelerin tereyi taze olarak tüketmesi tavsiye edilir.
- Sindirim sisteminin çalışmasını hızlandırır. Hazmı kolaylaştırır ve şişkinliği giderir. Bağırsak problemlerini azaltarak kabızlığı önler.
- Solunum yolu hastalıkları için de faydalıdır. Solunum yollarını açarak, nezle ve grip gibi hastalıkların tedavisine yardımcı olur.
- Özellikle tere otunun içerdiği bol miktardaki A vitamini göz sağlığı için önemlidir. Yaşlılığa bağlı olarak ortaya çıkan katarakt hastalığı başta olmak üzere birçok göz hastalığına yakalanma riskini azaltır.
- Tere otu bir yandan iştah açma özelliğine sahiptir ama aynı zamanda da yağ yakan hücrelerin sağlıklı çalışmasını sağlar. Kilo vermeye yardımcı olur.
- Saçların kırılganlığını ortadan kaldırır, dökülmeyi azaltır ve saçlarda yumuşak bir görünüm sağlar.
Tere Otu Yetiştiriciliği
Tere bitkisini bir saksıda ya da bahçede yetiştirmek mümkündür. Üretimi tohumların ekimi ile yapılır. Ekim için en uygun zaman ilkbahar mevsimidir. Serpme yöntemiyle tohumlar ekilir. Derinlik 1,5 cm’yi geçmemelidir. Ekilen tohumlar tırmık yardımıyla toprak içine iyice karıştırılır ve bolca su verilir. En geç iki gün sonra tohumlar çimlenecektir. Bu aşamadan sonra bitkinin bakımına daha da dikkat edilmelidir.
Tere Otu Bakımı
En önemli bakım işlemi sulamadır. Tere otu suyu seven bir bitkidir. Bu nedenle toprağın nemli olmasına dikkat edilmelidir. Bitkinin yetiştirildiği bölgeye göre sulama; sürgüler yardımıyla ya da salma şeklinde yapılır.
Diğer önemli husus da yabancı otların temizlenmesidir. Özellikle serpme şeklinde yapılan ekimlerde, bitkilerin arası çapalanmaz. Buradaki yabani otlar elle kopartılır. Yabancı otların temizlenmesinde genelde mekanik yöntemler kullanılır. Ekim işleminden hemen sonra gelişen otlar elle ya da çapa kullanılarak temizlenir.
Gübreleme bitkinin gelişimi için çok önemlidir. Ahır gübresinin direkt olarak verilmesinden hoşlanmaz. Çünkü bitkiye zarar verebilir, kurt ve böcek gibi zararlıları çoğaltabilir. Azot içeren organik gübreler tercih edilmelidir.