Umbelliferae yani Maydanozgiller familyasından olan Rezene otu (Foeniculum vulgare), görüntü olarak dereotunu andıran iki yıllık bir bitkidir. Genel olarak nemli yerlerde yetişen rezene, uzun ömürlü bir bitkidir. Boyu 1-2 metre olabilen rezenenin büyümesi boyuna olur. Yaprakları ince ve sapsızdır. Hoş kokulu ve sarı renkli olan çiçekleri vardır. Bitkinin içerisinde sodyum, potasyum, fosfor, magnezyum gibi mineraller ile A ve C vitamini bulunur. Tohumu da besin içeriği bakımından çok zengindir. İçerisinde şeker, nişasta, tanen ve uçucu yağlar bol bulunur. Uçucu yağlar rezeneye anason kokusunu verir. Bu nedenle halk arasında ‘’tatlı anason’’ olarak da anılır. Daha çok Akdeniz iklimini seven rezene, ülkemizde hemen hemen her yerde yetiştirilir.
Eski zamanlardan beri kullanılan tıbbi bir bitkidir rezene. Tohumu, yaprakları ve çay hali kullanılır. Özellikle kurutulmuş tohumlarından elde edilen çay şifa kaynağıdır. Gelin şimdi insan sağlığı için önemli olan bu bitkinin faydalarını hep beraber inceleyelim.
Rezene Faydaları
Rezene tohumu, içerdiği yoğun vitamin ve minerallerden dolayı bağışıklık sistemini güçlendirir. Vücut direncini artırır ve solunum sistemi rahatsızlıklarını tedavi eder.
Sindirim sistemi rahatsızlıkları üzerinde de olumlu etkileri vardır. Hazımsızlık ve gaz probleminin giderilmesine yardımcı olur. Mide ağrıları ve krampları hafifletir. Mikroplarla savaşarak mide yanması ve ülser hastalığını hafifletir.
Rezene tohumundan yapılan çay tokluk hissi verdiğinden, özellikle zayıflamak isteyen bayanların tercih ettiği bir bitkidir.
İçerdiği A vitamini sayesinde göz sağlığını korumaya yardımcı olur. Göz tansiyonu ve göz yorgunluğu için rezene çayı tüketmek faydalı olacaktır.
Rezene çayı, diğer birçok bitki çayı gibi idrar söktürücüdür. Sık idrara çıkartarak, toksin dediğimiz zararlı maddelerin vücuttan dışarı atılmasını sağlar.
Rezene bitkisi cilt sağlığı için de önemli bir bitkidir. Çayını yapıp bir pamuk yardımıyla cildinize sürerseniz hem aknelere iyi gelir, hem de cildi temizler.
Ağrı kesici özelliği vardır. Bu nedenle boğaz ağrısı ve bayanların regl dönemindeki sancılarını hafifletir.
Rezene çayı stresli, sinirli insanlar ile sıkıntılı zamanlar geçiren insanlara sık tavsiye edilen bir çaydır. Çünkü sinirleri gevşeterek rahatlatıcı etkisi vardır. Gerginlik ve strese iyi gelir. Aynı zamanda da rahat bir uyku uyumaya yardımcı olur. Özellikle uyumakta zorluk çekenler için akşam yatmadan önce rezene çayı içmek, uykuya geçişi kolaylaştıracak ve rahat bir uyku uyumanızı sağlayacaktır. Bu özelliklerinden dolayı doğal bir antidepresandır adeta J
Rezene çayı kışın sık tüketilen çaylardandır. İçine bir çay kaşığı kadar bal atılıp tüketildiğinde göğsü yumuşatır ve öksürüğe iyi gelir.
Yeni doğum yapmış annelere büyükler tarafından verilen tavsiyeler arasında ‘’rezene çayı iç’’ vardır. Çünkü rezene çayı süt üretimini ve verimi artırır. Böylece bebek için daha yararlı hale gelir.
Bebekler için de çok faydalıdır rezene çayı. En sıkıntılı durum olan gaz problemi ve buna bağlı olarak oluşan kolik dediğimiz ağlama krizi için bire birdir diyebiliriz. Gaz söktürücüdür, bebeği rahatlatır. Daha rahat uyumasını sağlar. Fakat rezene çayının dozu önemlidir, aşırıya kaçmamaya özen gösterilmelidir.
Rezene Zararları
Rezene bitkisi çayı, tohumu ve yaprağıyla şifalı bir bitkidir. Ancak aşırı miktarda ve bilinçsiz tüketildiğinde kusma, baş ağrısı, mide bulantısı gibi yan etkiler oluşabilir. Aynı zamanda kronik rahatsızlığı olup, sürekli ilaç kullanan kişiler kullanmadan önce mutlaka doktoruna danışmalıdır.
Rezene Çayı
Bu kadar faydasından bahsetmişken, çayı nasıl yapıldığını söylemezsek olmaz. Diğer bitki çaylarının yapılışı gibi gayet kolaydır rezene çayını yapmak.
1 tatlı kaşığı kadar rezene tohumunun üzerine 1 bardak kaynar su eklenir. Kabın ağzı kapatılarak 7-8 dakika demlenmeye bırakılır. Demlenme süresi bittikten sonra süzülür ve afiyetle içilir. İçine isteğe bağlı olarak bir parça limon da atabilirsiniz. Bu şekilde yaptığınız çayınızı günde 1-2 defa içebilirsiniz.
Rezene Yetiştiriciliği
Rezene bitkisi daha çok kireçli ve verimli toprakları tercih ederken, kumlu topraklarda da yetişir. Yetiştiriciliği de zor değildir.
Tohumu direk tarlaya ekilerek çoğaltılabileceği gibi, çelikle de üretilebilir. Sonbaharda tohumlar yaklaşık 50-60 cm boşluklu olarak ekilebilir. Çelikle üretimde ise tohumlar 30 cm boşlukla ekilebilir. Çelikle üretim Mart- Nisan aylarında yapılır. Rezene ekimi yapıldıktan sonra her gün düzenli ve az miktarda sulanmalıdır. Çimlenme süresi yaklaşık 10 gün kadardır. Ekim sonunda rezenenin toprak üstü kısmı biçilir ve kurutulup öğütüldükten sonra yem sanayisinde kullanılır.
Bitkiyi yetiştirirken gübreleme önemlidir. Rezene bitkisi için azot, fosfor ve potasyum içeren gübre faydalıdır. Ahır gübresi ile gübrelenmiş patatesten sonra rezene çok iyi yetişir. Fakat şeker pancarından sonra rezene yetiştirilmesi önerilmez, çünkü toprakta azot birikir ve bu da meyvelerin olgunlaşmasını geciktirir.
Bitkinin etrafında oluşan yabancı otları temizlemek için çapalama yapılmalıdır. Bu sayede bitki daha rahat gelişecektir.
Rezene bitkisinde hasat meyveler büyüme olgunluğuna eriştiğinde yapılır. Hasatta çeşitli yöntemler kullanılır. Bunlardan biri, rezenenin biçerdöver ile biçilmesidir. Daha sonra olgunlaştığında çatlayan tohumları toplanır. Kabukları temizlendikten sonra gölge bir yerde kurutulur. Son olarak da hafifçe ezilir tohumlar. Ve birçok hastalığa şifa olan çayını yapmak için hazır hale gelmiştir artık.