Evinde çiçek yetiştirmeyi sevenler için olmazsa olmazlardandır sardunya. Özellikle yaz aylarında kendine özgü kokusu, güzel görüntüsü ve bakımının kolay olması nedeniyle sıklıkla tercih edilir. Muhteşem çiçekleriyle herkesi kendine hayran bırakır. Eğer siz de çiçek yetiştirmeyi seviyor ve sardunyayı yakından tanımak istiyorsanız yaklaşın bakalım.
Geraniaceae yani turnagagasıgiller familyasından olan sardunya (Geranium sanguineum), muhteşem görüntüsüyle evlerimizi şenlendiren çok yıllık bir süs bitkisidir. Itır, Erodium (Dönbaba) ve Geranium (Turnagagası) bitkileriyle aynı aileye mensuptur. Çiçekleri pembe, kırmızı ve sarı tonlarında olabilir. Çiçekleri kadar yaprakları da dikkatleri çeker. Keskin ve hoş bir kokusu vardır yapraklarının.
Sardunya bitkisinin yaprak ve çiçekleri flavonoidler, vitamin, eterik yağ, pigment, karbonhidrat ve tanen bakımından zengindir. Ana vatanı Güney Afrika olmasına rağmen ülkemizde de özellikle Akdeniz ikliminin hakim olduğu yerlerde kolaylıkla yetişir. İç mekanlarda süs bitkisi olarak tercih edilir.
Sardunya Faydaları
Sardunya bitkisini biraz olsun tanıdık. Peki, sardunyanın faydaları hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz? Gelin şimdi bir de bunlara bakalım.
- Eski zamanlarda Afrika’da alternatif tıp alanında kullanılmış olan sardunya, günümüzde de bazı hastalıkların tedavisinde kullanılır.
- Bitkinin kökleri özellikle solunum yolu rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılır. Aynı zamanda sinüzit rahatsızlığı için de çok faydalıdır. Sinüsleri açarak enfeksiyonları engeller.
- Uykusuzluğa karşı çok faydalıdır. Yaprakları ezilip koklandığında uykuya geçmeyi kolaylaştırır.
- İdrar söktürücü bir bitkidir. Ödemin ve vücuttaki toksinlerin atılmasına yardımcı olur. Karaciğeri ve böbrekleri temizler.
- Ağrı kesici etkisi vardır. Boğaz ağrısı, kulak ağrısı, diş ağrısı ve baş ağrısı gibi rahatsızlıklara iyi gelir. Yapraklarından minik bir parça ezilip ağızda bekletilirse hem diş ağrısını azaltır, hem de ağız kokusunu giderir.
- Stres ve sıkıntılı durumlarda yaprağı bileğe sürülerek kullanılabilir. Sinirleri gevşeterek stres ve buna bağlı olarak ortaya çıkan çarpıntının önüne geçer.
- Bitkinin yaprakları yıkanıp, su ile birlikte kaynatılır ve soğuduktan sonra gargara olarak kullanılabilir. Bu şekilde yapılan gargara boğaz ağrısı ve tahrişi için oldukça faydalıdır.
- Kandaki glikoz miktarını dengeleme özelliği vardır.
- İçerdiği gallik asit maddesi sayesinde antibakteriyel özelliği vardır. Bakterilerle savaşarak enfeksiyonları engeller. Bunun yanında, yapılan araştırmalar sonucu bağışıklık sistemini güçlendirdiği de gözlenmiştir.
Sardunya Yetiştirilmesi
Şimdi gelelim en önemli noktaya; bu güzel çiçeği evlerimizde nasıl yetiştireceğimize. Sardunya bitkisini tohumla ve kökten ayırma yöntemiyle çoğaltmak mümkündür.
Eğer bitki tohum kullanılarak çoğaltılacaksa, önce saksının ve bitkinin gelişimi için uygun olan toprağın hazırlanması gerekir. Daha sonra tohumlar yaklaşık 10 cm derinliğe gömülüp üzeri toprakla kapatılır. Yaklaşık 2 bardak kadar can suyu verilir. Ve sonra sabırla bitkinin filizlenmesi beklenir.
Şimdi sıra daha kolay ve pratik olan ikinci yöntemde. Bu yönteme çelikleme yoluyla çoğaltma da denir. Kökten yukarıya doğru oluşmaya başlayan yeni sürgünlerden biri bitkiden ayrılır. Bu esnada bitkinin zarar görmemesi için dikkatli olmak gerekir. Bitkiden ayrılan sürgün, içinde torf bulunan toprağa ekilir. Dikilen sardunya çeliğine can suyu verilir ve sonra sabırla beklenir.
Sardunyayı çoğaltmak için kullanılabilecek son bir yöntem daha var. Bu yöntemi bitki yetiştiriciliğiyle ilgilenenler çok iyi bilir. Bitkiden alınan dallardan biri ışık alan bir yerde su içerisinde bekletilir. Bir süre sonra alt kısımda minik kök benzeri oluşumların olduğu görülür.
Köklenmiş sardunya filizi torflu toprağa dikilir ve can suyu verilir. Suda köklendirme yöntemi sardunya nasıl çoğaltılır diye soranların en garantili bulduğu yöntemdir.
Sardunya Bakımı
Sardunya bitkisi killi ve humus bakımından zengin olan toprağı sever. Çiçekçilerden alacağınız bu özellikteki topraklar bitkinin gelişimi için faydalı olacaktır.
Aşırı sulama ya da kuru kalma bitki için uygun değildir. Bu nedenle orta derecede sulama yapılmalıdır. Bitkinin toprağı sık sık kontrol edilmeli ve ona göre su verilmelidir. Eğer toprak nemliyse sulamayı erteleyebilirsiniz. Gece yapılan sulamanın yapraklarda mantar çıkmasına neden olabileceğini de unutmamak gerekir. Aynı zamanda sulama yapılırken, suyun bitkinin her tarafına ulaştığından emin olunmalıdır. Kış aylarında haftada bir kez, yaz aylarında ise haftada iki kez sulamak uygun olacaktır.
Sardunyalar güneş ışığını çok sever. Ne kadar güneş o kadar çiçek diyebiliriz hatta. Genellikle evlerin balkon kısmı ya da cam önlerinde yetiştirilir. Aslında uygun olan güneşe doğrudan maruz bırakmadan, bol ışık alan yerde bulunmasıdır. Yani cam önleri bu bitki için daha uygundur.
Zamanla bitkinin çiçekleri solabilir ya da kuruyabilir. Bu durumda budama yapılması gerekir. Kuruyan ve solan kısımlar bitkiden uzaklaştırılmalıdır. Budama, budama makasıyla bitkiye zarar vermeden yapılmalıdır. Bu sayede bitkinin gelişimine katkı sağlanmış olur.
Bitkinin bakımında gübreleme de önemlidir. 15 günde bir katkısız hayvan gübresini sıvı hale getirerek vermek faydalı olacaktır. Fakat gübre fazla verilirse, çiçeğin çürümesine veya çiçek açmamasına neden olabilir.
Tırtıl ve benzeri böcekler sardunya yemeyi çok severler. Bu tür böcekleri bitkinizden uzak tutmak için en yakın bahçe malzemeleri mağazasından böcek ve haşere kovucu sprey edinebilirsiniz. Eğer o alanda beyaz karıncalar varsa, bitki toprağına beyaz karınca bakımı yapmanız gerekmektedir.