Meyan (Glycyrrhiza glabra) denilince bir çoğunuz ‘’O da ne?’’ diyebilir. Çünkü çok fazla tanınan bir bitki değildir kendisi. Ancak tanımıyor olsak da sık tükettiğimiz birçok besinde meyan bulunmaktadır. Şimdi bakalım nasıl bir bitkiymiş, faydaları nelermiş, nasıl tüketebilirmişiz meyanı.
Şekerden yaklaşık elli kat daha tatlı olan meyan, Leguminosae (Fabaceae) yani Baklagiller familyasına ait çok yıllık bir bitkidir. Rizomlu yapıda olan kökü sarı renklidir. Hem ekonomik hem de tıbbi değeri olduğundan çok kıymetlidir. İçerisinde glisirizin, flavon, saponin ve nişasta gibi maddeler bulunur. Meyan kökü kaynatılıp suyu ayrıldığında siyah renkli ve birçok hastalığa şifa olan meyan balı elde edilir. Çiçekleri mavi renklidir. Meyveleri ise yaklaşık 2- 3 cm boyunda kırmızımsı renkte ve fasulye kapsülü şeklindedir. Ilıman iklimleri seven meyan bitkisi; Türkiye, Rusya, Çin, Ukrayna ve Akdeniz ülkelerinde yetiştirilir.
Meyan Faydaları
Daha çok bira yapımında, kolalı içeceklerde ve ilaç sanayinde kullanılan meyanın faydaları çoktur. Şifalı bir bitki olan meyanın faydalarını hep birlikte öğrenelim.
- Meyan kökü böbrek üstü bezlerinin çalışmasına yardımcı olarak, stres hormonunun düzeyini düşürür. İçerisinde anti depresan bileşen de vardır. Bu nedenle kaygı bozukluğu, depresyon, kalıcı yorgunluk hissi gibi ruhsal rahatsızlıklara iyi gelir.
- Bayanların zorlu dönemi olan menopoz döneminde oluşan yorgunluk, sıcak basması, sıkıntılı ruh hali gibi sorunların giderilmesi için de faydalıdır. Hormonları düzenler. Yine regl döneminde oluşan sancıları azaltarak bu dönemin rahat geçmesine yardımcı olur.
- Bayanlarda ciddi bir rahatsızlık olan polikistik over, yani yumurtlama sorunu için de meyan çayı tüketmek faydalı olur. Regl dönemini düzene sokar.
- Meyan kökü ezilerek krem şeklinde cilde uygulandığında; egzama, cilt döküntüsü, kaşıntı ve kuruluğa iyi gelir. Cilde canlılık katar. Günde iki defa uygulamak faydalı olacaktır.
- Sindirim sistemi rahatsızlıklarında da meyan kökü fazlaca kullanılır. Sindirimi kolaylaştırır, müshil etkisi sayesinde bağırsakları temizler.
- Meyan kökü soğuk algınlığı ve farenjit gibi rahatsızlıklar için de birebirdir. Boğaz ağrısı ve öksürüğe iyi gelir. Göğsü yumuşatır ve balgam söktürücüdür. Özellikle kış aylarında yakalandığımız bu hastalıkların tedavisi için ister çay halinde ister bal halinde tüketmek faydalı olacaktır.
- Soğuk algınlığına bağlı olarak oluşan uçuk tedavisi için de, meyan kökü merhem şeklinde kullanılabilir.
- Meyan kökünün iltihap giderici etkisi vardır. Bu nedenle vücutta oluşan iltihaplanmaları tedavi eder, ağrı ve şişmeyi azaltır.
- İyi bir idrar söktürücü olduğu için, vücuttaki zararlı maddelerin atılmasına yardımcı olur.
- Karaciğer dostu olan meyan, karaciğeri korur ve çalışmasını düzenler. Aynı zamanda meyan bitkisinin sigara bırakmak için de etkili olduğunu söylemeden geçmeyelim.
- Meyan bitkisi ağız sağlığı için çok faydalıdır. Gargara şeklinde tüketmek ağız yaralarına iyi gelecek ve ağız içini temizleyecektir.
- Saçlarında kepek ve dökülme problemi olanlar için de meyan kökü tavsiye edilen doğal ilaçlardandır. Meyan kökünden yapılmış soğuk çay ile saç diplerine masaj yapmak faydalı olacaktır.
- İçerisindeki faydalı maddeler sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir meyan kökü. Bu şekilde hastalıklara karşı korur ve vücuttaki mikroplarla savaşır.
- Meyan kökü şerbeti kanser hücresinin etkinliğini durdurur ve sağlıklı hücrelerin çoğalmasını sağlar. Kemoterapi ilaçları ile birlikte tüketildiğinde, tümör etkisini azaltır. Amerika’da yapılan bir araştırmaya göre, meyan kökünün Alzheimer ve Parkinson gibi beyin fonksiyonlarının hasar gördüğü hastalıklarda, beyin hücrelerinin onarımına yardım edebileceği de tespit edilmiştir.
Meyan Yan Etkileri
Aşırı miktarda meyan kökü tüketmek tansiyonun yükselmesine neden olur. Aynı şekilde hormonları etkilediği için hamile ve emziren bayanlarda da bazı sorunlara neden olabilir. Hatta erken doğumu tetikleyebilir. Bu nedenle kronik rahatsızlığı olanlar, hamile ve emziren bayanlar kullanmadan önce doktorun danışmalıdır. Aşırı miktarda tüketmekten kaçınmalı, şifalı olan bu bitkiyi bilinçli ve doğru şekilde kullanmalıyız.
Meyan Çayının Yapılışı
Meyan kökünün çayını yapmak oldukça basittir. Yarım tatlı kaşığı meyan kökü, bir bardak suya konularak kaynatılır. Yaklaşık 10 dk ısıtma işleminden sonra çayınız hazır olacaktır. Ilıdıktan sonra çayınızı günde iki kez tüketebilirsiniz.
Çay halinde tüketebileceğiniz gibi meyan balını da rahatlıkla tüketebilirsiniz. Sade olarak yemek hoşuna gitmez ise, meyan balını bir bardak ılık suya katıp da tüketebilirsiniz.
Meyanın Toplanması ve Saklanması
Meyan kökleri topraktan çıkarıldıktan sonra yıkanır. Kökleri soyarak ya da soymadan da kullanılabilir. Daha sonra meyan kökleri fazla nem ve güneş ışığından uzak tutularak kurtulur. Kuruduktan sonra öğütülüp toz halinde kullanılabilir.