Özellikle yüksek yerlere doğru yürürken, yol kenarından geçerken teninize temas ettiğinde yakan ve acı hissi uyandıran bir bitkiden bahsedeceğiz bugün. ‘’Hangi bitki bu?’’ dediğinizi duyar gibiyim. Evet, bu bitki Isırgan otu. Isırgan otunun yapraklarında içinde formik asit bulunan yakıcı tüyler vardır. Bu nedenle dokunulduğunda önce bir yanma, sonra acı hissi ve kaşıntı oluşturur. Adını da bu özelliğinden dolayı almıştır.
Hemen hemen her tür toprakta yetişebilen Isırgan otu, ülkemizde de her yerde yetişmektedir. Genellikle yol kenarları ve duvar diplerinde yetişen Isırgan otu, Urticaceae yani Isırgangiller familyasına ait tek yıllık otsu bir bitkidir. Boyu 20 ile 100 cm arasında olabilen bu bitkinin gövdesi dik ve dört köşelidir. Yaprakları yeşil renkli olup üzeri yakıcı tüylerle doludur. Yakıcı tüylerin içinde bol miktarda karınca asidi de denilen formik asit bulunur. Bitkinin genelinde ise asetilkolin maddesi, demir ve C vitamini bulunur. Tohumları yağ bakımından zengin olup, meyvelerinin görüntüsü fındığı andırır. Yaz aylarında ise güzel görünümlü çiçekleri açar. Bütün bunların yanında insan sağlığı için önemli olan bir bitkidir. Yaprağı, kökü ve tohumlarının tıbbi değeri vardır ve birçok hastalığın tedavisinde kullanılırlar. Isırgan otu diğer birçok bitkinin aksine pişirildiğinde vitaminlerini kaybetmez. Bu nedenle de ısırganı ister taze olarak salatalarda ister pişmiş olarak çorba ve yemeklerde kullanabilirsiniz. Bu özelliğinden dolayı sadece ülkemizde değil, dünya çapında da tercih edilen bir bitkidir.
Isırgan Otu Faydaları
Boşaltım sistemi için faydalı bir bitkidir. Organlardaki iltihapları kurutur. Aynı zamanda içerisindeki magnezyum ve C vitamini sayesinde detoks etkisi yapar. Sık idrara çıkartarak, zararlı maddelerin vücuttan atılmasını sağlar. Prostat rahatsızlığı olanlar için de çok faydalıdır. Prostat dokusunu küçültmeye yardımcı olur.
Cilt sağlığı için de Isırgan otu çok faydalıdır. Egzama, cilt kuruluğu ve deri döküntüsü gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılır. Ağrı kesici özelliğinden dolayı ciltte oluşan ağrı ve kaşıntıyı azaltır. Isırgan otu ile yapılan çay pamuk yardımıyla cilde sürüldüğünde, cilt sağlığı için faydalı olacak ve birçok cilt rahatsızlığına iyi gelecektir.
Saç sağlığı için de birçok faydası vardır Isırgan otunun. Saç dökülmeleri ve kepek oluşumunu azaltır. Yıpranma ve kırılmaları önleyerek saça canlılık katar. Bu nedenle özellikle bayanlar tarafından Isırgan otlu şampuan ve kremler çokça tercih edilir.
Isırgan otu solunum yolu hastalıklarını tedavi etmeye yardımcı olur. Burun tıkanıklığı, boğaz ağrısı ve öksürüğe iyi gelir. Bunun için özellikle kış aylarında aşırıya kaçmadan çayını tüketebilir yada yemeklerinizde kullanabilirsiniz.
İçerisinde demir minerali olduğundan tıpkı ıspanak gibi ısırgan otu da kansızlığa iyi gelir. Kandaki kırmızı hücreleri ve demir miktarını önemli derecede artırır.
Yeni doğum yapmış bayanlarda süt miktarını artırır.
Kandaki şeker düzeyini dengeler.
Isırgan otu sinirlerin gevşemesine yardımcı olur. Bu nedenle bayanların regl dönemindeki stres ve gerginliği giderir, sancıyı azaltır.
Isırgan otu çayı, zinde kalmak ve enerjik olmak için de tüketilir. Sabahları bir bardak ısırgan otu çayı içmek hem yorgunluğunuzu alır, hem de zinde kalmanızı sağlar.
Isırgan otu romatizma ağrılarına da iyi gelmektedir. Soğumuş ısırgan otu çayı ile bacak ve ayaklara hafif masaj yapmak ağrıları azaltacaktır.
Ağız sağlığı için bir numaradır diyebiliriz Isırgan otu için. Soğumuş ısırgan otu çayı ile gargara yapmak, ağız içindeki mikropları öldürür ve diş eti sağlığının korunmasına yardımcı olur.
Isırgan Otu Zararları
Faydası çok olan Isırgan otunun içeriğinin kuvvetli olduğu unutulmamalı ve Isırgan otu aşırıya kaçmadan bilinçli olarak tüketilmelidir. Aşırı tüketildiğinde çeşitli yan etkiler oluşabilir. Kronik rahatsızlığı olan kişiler ile gebelerin kullanmadan önce doktoruna danışması önerilir.
Isırgan Otu Çayı
Bir tatlı kaşığı kadar Isırgan otu yaprağı, bir su bardağı kaynar suyun içine atılır. 5-10 dakika demlendikten sonra süzülür. Kokusu ve tadından rahatsız olanlar içine limon, bal yada nane ilave edebilirler. Aç karna yada yemekten sonra, günde 1-2 bardak içilebilir.
Isırgan otu saçlar için kullanılabilir. Bunun için temizlenmiş 1 kilo ısırgan otu, yaklaşık 2 litre kadar suyun içine atılıp haşlanır. 10-15 dakika demlenmeye bırakılır. Sonra süzülür. Elde edilen su ile saçlar yıkanır. Saç diplerinize hafif masaj yaparak Isırgan otu suyunu kullandığınızda kepek ve saç dökülmelerini azaltabilir, aynı zamanda da saçlarınızın uzamasına katkı sağlayabilirsiniz. Bu verdiğimiz ölçüleri doğru orantılı olarak azaltıp artırarak, miktarını kendinize göre ayarlayabilirsiniz.
Isırgan Otu Yetiştiriciliği
Isırgan otu yabani bir ottur. Bu nedenle her türlü şartta kolaylıkla yetişebilir. Ortamın nemli ve sulu olması yeterlidir Isırgan otu için. Verimli toprağı ve bol güneş ışığını seven Isırgan otu evde bir saksıda yada bahçede de rahatlıkla yetiştirilebilir. Isırgan otunu tohumla, çelikle yada kökünün bölünmesi yoluyla çoğaltmak mümkündür. Dikim yapma zamanı Haziran, Eylül ve Ekim aylarında yapılmaktadır. Fidelerin yanlarına sırıklar dikilerek, fidelerin bunlara sarılmaları sağlanır. Aynı zamanda fidelerin düzenli aralıklarla dikilmeleri önemlidir. Uygun gübre vermek bitkinin gelişmesine yardımcı olacaktır. Çapalama yaparak, bitkinin etrafındaki yabancı otların temizlenmesi de bitkinin gelişimi için önemli bir husustur.