Ihlamur (Tilia) mis gibi kokusuyla ve yaz başında açan renkli güzel çiçekleri ile kendini gösteren, Tiliaceae yani Ihlamurgiller familyasına ait şifalı bir bitkidir.
Ilıman iklimlere özgü olan ıhlamur ağacı kışın yapraklarını döker. Haziran ağustos aylarında da sarımsı beyaz çiçekler açar ve o güzel kokusu yayılır etrafa. Yaprakları saplı, ucu sivri, kenarları tırtıklıdır. Gövdesinde sklerankima lifleri denilen destek doku bulunur. Bu nedenle de gövdesi güçlü ve dayanıklıdır. Çiçeklerinin içerisinde tanen, uçucu yağ, manganez, C vitamini ve müsilaj hücreleri bulunur ki; bizler için şifa olan kısım da ıhlamurun aromatik bir tadı olan çiçekleridir. Meyveleri ise küre şeklinde ve tek parça halindedir.
Ihlamur hızlı büyüyen bir ağaç olup boyu 15 ile 25 metre arasında değişiklik gösterir. Özellikle kuzey yarımkürede yayılış gösteren bu ağacın, yaklaşık 25 türü vardır. Ülkemizde ise daha çok kuzey Anadolu’da yayılış gösteren 4 türü bulunur. Bunlardan Tilia cordata ve Tilia platyphyllos daha yaygındır. Bu iki tür arasındaki tek fark yapraklarının büyüklüğüdür.
Bizim için kıymetli olmasının yanında, farklı uygarlıklar için de özel ve kıymetli bir bitkidir ıhlamur. Örneğin; Germenler için ıhlamurun kutsal olduğu söylenir. Çocuğu olan herkes bir ıhlamur ağacı diker ve bu ağacı kısmet ağacı olarak adlandırırmış. Almanlar ise masal ve hikayelerinde ıhlamur ağacına fazlaca yer vermiştir. Farklı uygarlıklarda da bunlara benzer birçok örnek bulunmaktadır.
Ihlamurun Faydaları
Her sene havaların soğumasıyla birlikte ıhlamura olan rağbet artmaktadır. Faydalarından haberdar olanlar özellikle kış aylarını ıhlamursuz geçirmezler. Biz de şimdi biraz bahsedelim ıhlamurun faydalarından.
- Bahar aylarında açan ve sonradan kurutulan çiçeğinin içerisinde fenolik asitler, taninler, flavonoitler, bitki zamkları ve uçucu yağ bulunur. Bunlar sayesinde de uyku bozukluğu ve kaygı bozukluğu yani anksiyete gibi psikolojik rahatsızlıklara iyi gelir. Aynı zamanda stresi azaltarak rahatlamayı sağlar.
- Kış aylarında sık yakalandığımız grip ve nezle gibi rahatsızlıklardan hem korur, hem de tedavilerine yardımcı olur. Özellikle çayının içine bal ve limon katılarak tüketildiğinde daha faydalı olacaktır. Balgam söktürücüdür, öksürük ve boğaz ağrısına iyi gelir.
- Sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar ve hazımsızlığa iyi gelir.
- Migreni olanlar için de ıhlamur faydalı bir bitkidir. Sinirleri gevşeterek ağrıyı azaltır.
- Ihlamurla saçlarınızı yıkayabilirsiniz. Çünkü saçları kuvvetlendirir ve kafa derisini rahatlatır. Aynı zamanda saç dökülmelerini de engeller.
- Antispazmodik özelliğinden dolayı spazm çözücü özelliği vardır. Kas ağrıları ve kasılmalar için faydalı olup, ağrıyı azaltır.
- Solunum yollarına da iyi gelir. Bu nedenle alerjik astım hastalarının düzenli olarak tüketmeleri tavsiye edilir. Ayrıca astım ataklarını da daha hafif geçirmeye yardımcı olur. Nefes açıcı olan ıhlamur bronşları yumuşatır ve rahatlatır.
- Göz sağlığı için de doğal bir ilaçtır. Ihlamura batırdığınız pamukları gözlerinizin üzerine koyarak göz yorgunluğunu alabilir ve göz altı morluklarınızı hafifletebilirsiniz. Aynı zamanda göz çevresindeki bakterileri de temizlemiş olursunuz.
Ve son olarak terletici ve idrar söktürücü özelliği olduğundan bahsedelim ıhlamur çayının. Terleterek ve sık idrara çıkartarak hem vücuttaki zararlı maddelerin atılmasını sağlar, hem de ateşi düşürür. Bu özellikleri nedeniyle kış aylarının vazgeçilmez içeceği ve doğal ilacıdır. Gribal enfeksiyonlara yakalandığımızda annelerimizin bizler için kullandığı bir numaralı ilaçtır ıhlamur çayı. Hepimiz yaşamışızdır; önce çayını içip yatar, sonra da terleyip duşa girerdik. Hala da aynı şeyleri yaparız hasta olunca.
Ihlamurun Zararları
Tavsiye edilen oranlarda, aşırı olmadan tüketildiğinde faydalıdır ve yan etkisi yoktur. Ancak söylemeden geçmeyelim ki; ıhlamur ağacının gövdesine yani kabuğuna temas etmek ciltte tahrişe neden olabilir. Bu nedenle tedbir alıp dikkatli olmak önerilir. Yine kronik rahatsızlığı olanların ve gebelerin de kullanmadan önce mutlaka doktoruna danışması önerilir.
Ihlamur Çayı
Yemeklerden sonra ıhlamur çayı içmek, hem sindirim sisteminin çalışmasını düzenler hem de rahatlık verir. Yapılışı ise gayet basittir.
1 çay kaşığı kurutulmuş ıhlamur yaprağı ve çiçeğini bir bardak kaynamış suya atın. Ağzını kapatıp 10 dk demlenmeye bırakın. Ve çayınız hazır. Burada önemli olan ıhlamurun suyla birlikte kaynatılmaması, kaynamış suya atılmasıdır. Böylece içerisindeki yararlı maddeler kaybolmayacak ve daha etkili olacaktır.
Ihlamur Maskesi
Cildinizdeki lekeler sizi rahatsız ediyorsa ya da kırışıklık ve sarkmaları önlemek istiyorsanız doğal bir güzellik sırrımız var size.
2-3 tatlı kaşığı kurumuş çiçek ve yaprağın üzerine 1 bardak kaynar su dökülür. Hafif koyu kıvama gelinceye kadar kaynatılır. Daha sonra ise kaynamış ve bekletilmiş sıvı masaj yapılarak cilde sürülür. Birkaç defa tekrarlandığında lekelere iyi geldiğini ve cildinize canlılık kattığını göreceksiniz. Ve bu formülden vazgeçemeyeceksiniz.
Ihlamur Ağacı Yetiştiriciliği
Ihlamur ağacı tohumla, çelikle ve daldırma yöntemi ile üretilebilir. Çelikle çoğaltmada bir dal, gövde veya yaprak parçası ana bitkiden kesilir. Kesilen bu parça, kök ve sürgün yapımına zorlanmak amacıyla köklendirme ortamına konur. Daha sonra bitkiye hormon verilir ve bu şekilde çoğaltma işlemi yapılır. Oluşan yeni bitki genetik anlamda ana bitkinin aynısıdır.
Tohumla üretilecekse bu üretim şeklinde tohumun dinlenmesi önemlidir. Tohumların üzerinde bir tabaka bulunur ve bu nedenle de çimlenme yavaş olur. Öncelikle bu olumsuz ortamı düzeltmek gereklidir. Tohumdaki bu tabaka mekanik yollarla çıkartılır ve sonra tohum uygun toprağa ekilir. Sulama ve uygun sıcaklık başta olmak üzere diğer bakımları yapıldığında yeni bitki oluşacaktır.
Daldırma yönteminde ise ağacın sürgünleri kesilir. Bir süre sonra ağaç yeni sürgünler oluşturur. Bu yeni çıkan sürgünler ile yeni bitki üretilir.
Ihlamur Ağacı Bakımı
Sıcak havalardan hoşlanan ıhlamur ağacı, aşırı sıcakta kurur. Bu nedenle özellikle yazın sulama ihmal edilmemelidir. Sıcağı sevmesinin yanında don olaylarına da oldukça dayanıklı bir bitkidir.
Ihlamur asidik yapıdaki ve zengin besin içeriği olan toprakları çok sever. Bu nedenle yetiştirirken asidik topraklar tercih edilir. Eğer toprakta haşereler var ise bu toprağın iyi olduğunu gösterir. Endişe edilecek bir durum değildir.
Gübreleme de ıhlamur ağacı için önemli bir husustur. Yanmış hayvan gübresi ağaç için çok faydalı bir gübre çeşididir.