Haşhaş

Haşhaş (Papaver somniferum) bitkisi Papaveraceae yani Gelincikgiller familyasının Papaver cinsine ait, 3-120 cm boyunda, lateks adı verilen beyaz bir süt içeren, beyaz ya da mor çiçekleri olan, tek yıllık otsu bir bitkidir.

Yaprakları sapsızdır ve gövdeyi sarar. 5-6 cm çapında küre şeklinde olan kapsülleri bulunur. Bu kapsüllerden tıp ve eczacılıkta çok kullanılan afyon adı verilen bir madde elde edilir. Afyonun içerisinde morfin, papaverin ve kodein gibi alkoloidler bulunur. Afyon aynı zamanda keyif verici olarak kullanılıp zararlı etkiler doğurduğundan ekimi devlet denetimi altındadır.

Yazların sıcak geçtiği, orta derecede yağış alan yerleri sever haşhaş bitkisi. Anavatanı Doğu Akdeniz olsa da, günümüzde ılıman iklime sahip tüm ülkelerde yetiştirilebilir. Ülkemizde ise Afyon, Burdur ve Isparta civarında kültürü yapılır. Hatta bu amaçla Afyon Bolvadin’de bir alkoloid fabrikası kurulmuştur.

Haşhaş bitkisinin tohumu ve yapraklarından elde edilen yağ farklı amaçlarla kullanılır, birçok faydası vardır. Sadece yağının değil tohumunun da doğal bir ilaç olduğunu söyleyebiliriz. Şimdi hep beraber bakalım haşhaşın faydalarına.

Haşhaş Faydaları

Adı ne kadar kötü anılsa da, iyiye kullanıldığında sayısız faydası vardır haşhaş bitkisinin. Şimdi haşhaşın faydaları nelermiş birlikte inceleyelim.

• İçerisinde bulunan morfin sayesinde haşhaş, ağrı kesici özelliği olan bazı merhemlerin içerisinde bulunur. Direkt olarak sinir sistemine etki ettiği için sinirleri gevşetir ve ağrıyı azaltır.
• Bitkiden elde edilen afyon, solunum merkezini uyarır ve nefes alış verişi düzenler.
• Tohumlarından üretilen yağ saç bakımı için oldukça faydalıdır. Saçları yumuşatır ve çabuk uzamasını sağlar. Aynı zamanda cildi besleyip canlılık katar.
• Deri döküntüleri ve kuru kaşıntı gibi cilt enfeksiyonları için de etkili bir doğal ilaçtır. Az miktarda limon suyu ile karıştırıp cildinize uyguladığınızda kaşıntıyı giderecektir.
• Tohumlarında bol miktarda esansiyel yağ asitleri, mineraller ve lifler bulunur. Bu sayede HDL olarak bilinen iyi kolesterolü artırırken, LDL olarak bilinen kötü kolesterolü düşürür.
• Haşhaşın besleyici özelliği de yüksektir. Uzun süre tok kalmayı sağlar. Hamur işlerinde ve tatlılarda kullanılarak lezzet verir. Hatta posası reçel ya da pekmezle karıştırılarak tüketilebilir.
• Tohumlarını doğrudan almak bağırsak işleyişine yardımcı olduğu gibi iltihaplanma ve ağrı ile bağlantılı durumları da rahatlatabilmektedir. Aynı zamanda kurumuş meyveleri kaynatılıp içildiğinde bağırsak fonksiyonlarını düzenler ve ishale iyi gelir.
• Tohumunu tüketmek kalp ve damar sağlığı üzerinde koruyucu etkide bulunur. Esansiyel yağ asitleri, örneğin oleik asit ve linoleik asit, bakımından zengindir. Bu sayede kolesterolü düşürür ve kalp krizi riskini azaltır. Bu tohumları yemeklerin üzerine ya da ara öğününüz olan meyve ve yoğurdun üzerine serperek tüketebilirsiniz.
• Beynin iyi bir şekilde çalışması için gereken mineraller ve yağ asitleri haşhaş tohumunda bol miktarda bulunur. Bu minerallerden özellikle çinko hücre üretimini destekler.

Haşhaş Zararları

Haşhaşın bilinçsiz ve fazla kullanımı sonucunda birçok rahatsızlık oluşabilir. Bunlardan bazıları solunum yavaşlaması, tansiyon düşmesi, mide bulantısı ve kusmadır.

• Uyuşturucu etkiye sahip olan haşhaş fazla kullanılırsa bilinç bulanıklığına neden olabilir. Bu nedenle de bilinçli ve doğru tüketmek çok önemlidir.
• Ve söylemeden geçmeyelim ki; kronik bir rahatsızlığınız ya da alerjiniz varsa haşhaşı kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.

Haşhaş Yetiştiriciliği Ve Bakımı

Haşhaş tohumları yağış olmadığında çimlenemez. Bu nedenle eylül ekim aylarında ekilmesi uygun olur. Bitki hemen hemen bütün toprak çeşitlerinde yetişir, fakat aşırı killi toprakta yetişmesi oldukça zordur.

Güneşi ve sıcağı çok seven haşhaş, güneş ışığını fazla aldığında kapsülündeki morfin oranı artar ve daha verimli hale gelir. Bu nedenle kışların çok sert, yazların serin geçtiği bölgeler haşhaş tarımı için uygun değildir. Bitki çiftlik gübresini de iyi değerlendirir, çünkü çiftlik gübresi toprağın su tutmasını sağlayarak fiziki yapıyı güçlendirir.

Türkiye’de ekim işlemi küçük tarlalarda genellikle serpme şeklinde yapılır. Ancak esas önerilen ekim yöntemi makineli ekimdir. Haşhaş kapsüllerinin kuruması ile birlikte hasat zamanının geldiğini anlarız. Öyle ki kuruyan kapsül sallandığında içinden ses gelir. Daha sonra kapsüller sap ile birleşme yerinden elle kırılarak toplanır. Hasat edilen bu kapsüller Toprak Mahsulleri Ofisine (T.M.O) satılır.

Ve son olarak haşhaş bitkisinden yasaklı madde olan eroin üretildiği için ekiminin devlet kontrolü altında olduğunu söyleyelim ve tıbbi bitkilerimizi bilinçli tüketmek dileğiyle diyerek yazımıza noktayı koyalım.