Bugünkü yazımızda bitkiler alemi içinde dış mekan süs bitkisi olarak kendine yer bulan arap yasemini hakkında merak ettiklerinizi anlatmaya çalışacağız. Arap yasemini sarmaşık mıdır, nasıl bakılır, köklendirmesi nasıl olur ve üretimi nasıl yapılır gibi sorularınıza cevap bulacaksınız. Hazırsanız bildiklerimizi anlatmaya başlayalım.
Ful olarak da bilinen Arap yasemini; çalı formunda ancak sarılıcı olabilen, çok yıllık, çiçekli ve hoş kokulu bir bitkidir. Ege ve Akdeniz ikliminde yaşamaya alışıktır. Bu bölgelerde her mevsim dış mekanda bulundurulabilir. Fakat kış mevsiminin daha sert geçtiği bölgelerde kışın eve alınması gerekir. Aksi halde soğuktan ölür. Güneş aldığında sarmaşık gibi büyürken, gölgede kaldığında çalı formunu alır. Humuslu, yaprak çürüntülü ve süzek (geçirgen) toprağa ihtiyaç duyar.
Arap yasemini çiçeklerini sabahları kapatıp, akşamları açar. Bu sebeple akşamları sulanmasında fayda vardır. Çiçekleri dokunulduğunda karardığından fazla dokunulmaya gelmez. Hoş kokulu bir bitki olduğundan bitki pirelerini üzerine çekebilir. Arap sabunu ile suyu karıştırıp haşerenin olduğu bölgeye sıkmak problemden kurtulmanızı sağlayacaktır. Sorun hala devam ediyorsa böcek ilacı uygulanıp, budama yapılabilir.
Arap Yasemini Özellikleri
Arap yasemini anavatanı Çin, Japonya, Kore ve Vietnam olan tropikal bir bitkidir. Ülkemizde Akdeniz ikliminin hakim olduğu nispeten sıcak bölgelerde yetiştirilebilir.
- İlkbahar ya da sonbahar mevsiminde dikilir.
- Güneşte ya da kısmen gölgede kalmalıdır. Güneş görürse boyu 9 metre boya ulaşır. Ancak öğlen güneşini çok fazla alırsa yaprakları yanar.
- Nötr ya da alkali toprağı sever. Ancak biraz asidik toprakta da yaşayabilir.
- Haziran ayında açmaya başlayan katmerli (kat kat) çiçekleri, hava şartları imkan verirse sonbaharın sonlarına kadar kalabilir.
- İlkbahar ve yaz aylarında bolca su ister. Kışın toprağın üst kısmı (5-10 santimetre) kurudukça sulanması yeterli olur.
- Tırmanması isteniyorsa desteklenmeli ya da bağlanmalıdır.
- Killi toprağa dikilecek olursa kökleri çürür. Bahçe toprağı killiyse saksıda yetiştirilmesi gerekir. En azından 45 santimetre derinliğinde saksıya ihtiyaç olacaktır.
- Saksıda bakıldığında kırmızı örümceklere (Tetranychus urticae) ve un bitlerine (Pseudococcidae) maruz kalabilir. Bu yüzden hava akımının olduğu bir yere yerleştirilmeli, ancak hava akımı yüzünden kurumasına izin verilmemelidir. Parazitlere maruz kalacak olursa hemen ilaçlama yapılmalıdır.
- Üretiminde yaz sonunda alınan yarı odunsu çelikler kullanılır. Su içinde ya da toprakta köklendirilebilir. Ancak suda köklendirilmesi biraz daha zaman alır. İdeal köklenme sıcaklığı 15-20 santigrat derededir.
- İlkbahar mevsiminde budanır. Yeni dallardan karışmış, düzensiz ve zayıf olanları kesilir.
- Süs bitkisi olmasının haricinde, parfüm sanayisi için endüstriyel amaçlı olarak da yetiştirilir. Yağı aroma terapi tedavisinde kullanılır. Aroması sayesinde yeşil çaylara hoş koku verir.
Arap Yasemini Budama
Ölü dalları kesmek, çalı görünümü vermek, çiçek gelişimini arttırmak ve bitkiye istenilen estetik görünümü kazandırmak için budama yapılabilir. Ölü dallar ana gövdeye yakın bir yerden kesilmelidir. Yaprak tomurcuklarının hemen üst kısmından budama yapılarak yeni filizler teşvik edilmiş olur. Çit ya da benzeri görünümün elde edilmesi için düzenli budamaya ihtiyaç vardır.
Arap Yasemini Üretimi
Tohumla üretim yapılmak isteniyorsa, ön hazırlığa ihtiyaç yoktur. Tohumun kısmen gölge bir yere dikilmesi yeterli olur. Ancak çelikle üretim çok daha kolaydır. Bu yöntemde bitki yaz sonlarında alınan yarı odunsu çelikler ile üretilir. Çeliği alırken keskin bir alet kullanılmalı, bitkinin ezilmesine neden olunmamalıdır.
Tepe kısmından alınacak 10-15 santimetrelik çelik su içinde köklendirilir. İstenirse perlit, kum veya dezenfekte edilmiş torf içinde de köklendirme yapılabilir. Köklenmeyi teşvik etmek için aspirin veya köklendirme hormonu kullanmak mümkündür. Bunun için toprağa dikilmeden önce, çeliğin aspirin ya da hormon tozuna batırılması yeterli olur. Yaklaşık 4 hafta sonra köklenme olacaktır.
Yazın bahçenizin hoş kokularla dolmasını istiyorsanız siz de Arap yasemini dikebilirsiniz. Bakımı kolay, hoş kokulu ve çok amaçlı bir bitkidir. Eğer karar vermekte zorlanıyorsanız; sarıkız sarmaşığı, begonvil ya da hanımeli gibi sarmaşıkları da önerebiliriz.