Kuşburnu (Rosa canina), minik bir yumurta şeklinde ve kırmızı renkli meyveleri ile özellikle kış aylarının gözde bitkilerindendir. Halk arasında ‘’itburnu’’, ‘’gül burnu’’ ve ‘’yaban gülü’’ isimleriyle de bilinen bir bitki olup, adeta C vitamini deposudur. Hem içimizi ısıtan çayını, hem de kahvaltı sofralarımızda yerini alan mayhoş reçelini severek tüketiriz. Kuşburnu, limondan yaklaşık 60 kat fazla C vitamini içerir. Bu nedenle de birçok hastalık için şifa kaynağıdır. Peki, evlerimize bu kadar misafir olan kuşburnu bitkisini yeterince tanıyor muyuz? Hangi hastalıklara iyi gelir biliyormuyuz? Gelin şimdi kendisi küçük ama faydaları büyük olan kuşburnunu yakından tanıyalım.
Rosaceae yani Gülgiller familyasına ait olan kuşburnu bitkisinin boyu 3,5 metreye kadar uzayabilir. Gövdesi ve dalları dikenli olan çalı şeklindeki bir ağaççıktır. Çiçekleri güzel kokulu ve beyaz renkli olup, sonbaharda kırmızı renkli o mucizevî meyveyi oluşturur. Meyvenin etli bir yapısı ve içinde tüylü çekirdekleri vardır. Ülkemizde sık rastlanılan kuşburnu daha çok Karadeniz, Marmara ve Doğu Anadolu bölgesinde yetişir. Özellikle Anadolu’da çayı, kompostosu, reçeli, şerbeti yada pekmezi yapılarak bolca tüketilir. Kuşburnunun içerisinde C vitamini, tanen, pektin, karoten, yağ, meyve asitleri ile yoğun mineraller bulunur. Vitamin ve mineralce zengin olan kuşburnunun faydalarını inceleyelim şimdi.
Kuşburnu Faydaları
İçerdiği kalsiyum, fosfor ve magnezyum sayesinde kemik sağlığının korunmasına yardımcı olur. Kemik erimesi ve kireçlenmeler ile çocuklarda görülen raşitizm hastalığına oldukça faydalıdır.
Kuşburnu, içerdiği yoğun C vitamini sayesinde vücut direncini artırır ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Özellikle kışın tükettiğimiz çayı enfeksiyonel hastalıklara karşı korur.
Kandaki glikoz seviyesini düzenler ve kan şekerini dengede tutar. Bu nedenle diyabet hastalarının kuşburnu tüketmesi şiddetle önerilir.
Bitkinlik ve yorgunluk gibi durumlarda tüketildiğinde vücudun zinde kalmasını sağlar.
Bayanlarda özellikle hamilelik döneminde magnezyum eksikliğine bağlı olarak kramplar oluşur. Kuşburnu, içerdiği magnezyum sayesinde oluşan bu krampları önler. Hamilelerin aşırıya kaçmadan kuşburnunu tüketmesi faydalı olacaktır.
Kuşburnu, sindirim sistemi rahatsızlıklarının tedavisinde de çok faydalıdır. Gastrit, şişkinlik, kabızlık ve hazımsızlık gibi problemlere iyi gelir. Aynı zamanda bağırsaklarda bulunan parazit solucanların düşürülmesine yardımcı olur.
İdrar söktürücü etkisi olduğundan, vücuttaki ödemin atılmasını sağlar.
Yapılan araştırmalar sonucunda kuşburnu çayının öksürüğe çok iyi geldiği kanıtlanmıştır. Hatta çayınıza bir parça limon ve biraz bal eklemeniz daha faydalı olacaktır.
Kuşburnu kandaki demir seviyesini ve kırmızı kan hücrelerinin miktarını artırarak, kansızlığa iyi gelir.
Aşırıya kaçmadan düzenli olarak kuşburnu çayı tüketmek, kansere karşı koruyucu olacaktır.
Kuşburnu cilt sağlığı için de çok faydalıdır. Özellikle kış aylarında kuruyan cildi nemlendirir. Pul pul oluşan deri döküntüsü, kaşıntı, sivilce ve kızarıklığa iyi gelir.
Kuşburnu Maskesi ve Cilde Faydaları
Özellikle kışın cildinizi soğuktan koruyarak, yıpranma ve kurumanın önüne geçebileceğiniz bir maske öneriyorum size hanımlar. ‘’Doğal yöntemlerle cildime bakım yapmak istiyorum’’ diyenler için kuşburnu ile yapılan maskenin tarifini buraya bırakıyorum.
Önce 50 gram kadar kuşburnu iyice ezilir. İçine 1 çay kaşığı kadar bal ve yarım çay bardağı süt eklenir. Son olarak bütün malzemeler iyice karıştırılır. Krem kıvamına gelen karışım cilde sürülüp 10 dakika beklenir ve sonra cilt güzelce yıkanır.
Kuşburnu Çayı
Minik bir tencere yada cezveye bir su bardağı su konulur. Sonra içine 3 çay kaşığı kadar kuşburnu eklenir. Yaklaşık 10 dakika kaynatılır. Kapağı kapatılarak 7-8 dakika demlenmeye bırakılır. Bu çayı yaparken kuşburnu bitkisinin çiçeği ve yaprağını da kullanabilirsiniz. Birçok hastalığa şifa olan bu çayı bilinçli bir şekilde tüketmenizi ben de şiddetle tavsiye ediyorum.
Kuşburnu Yetiştiriciliği
Kuşburnu, farklı özellikteki iklimlere uyumlu bir bitkidir. Hem soğuğa hem de kuraklığa karşı oldukça dayanıklıdır. Geçirgen yapıdaki toprakları da çok sever. Bu şekildeki toprakta yetiştirilen bitki daha sağlıklı gelişecektir. Kuşburnu bitkisini bahçenizde rahatlıkla yetiştirebilirsiniz. Tohumla, çelikle yada dip sürgünlerinden çoğaltmak da mümkündür. Bunun için sonbahar mevsimi daha uygun olacaktır. Bu bitki için en uygun çoğaltma yöntemi ise çelikle üretimdir. Bitkiden alınan çeliklere büyüme hormon verilerek fidan oluşması sağlanır. Daha sonra ise bu fidanlar toprağa dikilir. Yağışın bol olduğu yerlerde sulamaya gerek yoktur. Fakat yağış miktarı azaldığında bitkiye ihtiyacı olan su verilmelidir. Kuşburnu bitkisinin daha sağlıklı gelişmesi için gübreleme de çok önemlidir. Toprağın analizi yapılarak, toprakta eksik olan minerallere göre bitkiye gübre verilmelidir. Fidanlar ekildiğinde verilen çiftlik gübresiyle toprağın yapısı korunur. Bu sayede kuşburnu topraktaki besin maddelerini daha iyi alabilir. Yeni sürgünler oluşur, meyveler irileşir ve verim artar. Bitkiye şekil vermek, gençleştirmek ve yabani otları uzaklaştırmak için budama işlemi yapılır. Bu sayede bitkinin gelişimine katkı sağlanarak, verimi ve kalitesi artırılmış olur. Budama 2 yılda bir yapılmalıdır. Budama makası ile yada keskin bir bıçakla, dallara zarar vermeden yapılmasına dikkat edilmelidir. Kuşburnu hastalık ve zararlı canlılara karşı dayanıklıdır. Fakat yinede herhangi bir zarar görmesi durumunda ilaçlama yapılması faydalı olacaktır.